انواع کاغذ و مقوا در صنعت چاپ
از پاپیروس و سابقه تاریخی‌اش که بگذریم، کاغذ و مقوا از پر مصرف‌ترین مواد در بسته‌بندی صنایع مختلف هستند. ویژگی بارز کاغذ و مقوا، استحکام، قدرت بالا، قیمت مناسب و سازگاری با محیط زیست است، که آن‌ها را به محصولاتی جذاب و پر طرفدار تبدیل کرده است.
در ادامه با انواع کاغذ و مقوا در صنعت چاپ و بسته‌بندی آشنا می‌شویم.
کاغذها را می‌توان بر اساس کاربرد به انواع مختلفی تقسیم کرد: کاغذ تحریر، کاغذ گلاسه، کاغذ الوان یا تحریر رنگی، کاغذ پشت چسب‌دار، کاغذ کرافت، کاغذ پوشش‌دار، کاغذ پستی، کاغذ کدر، کاغذ بالکی و … تقسیم کرد.
همچنین از انواع مقوا می‌توان به مقوای پشت طوسی، مقوای پشت کرم، مقوای فانتزی، ایندربرد و … اشاره کرد.
گرماژ کاغذ چیست؟
گرماژ به معنی وزن یک متر مربع کاغذ بر حسب گرم است که فاکتور تعیین کننده‌ای در نوع استفاده کاغذ محسوب می‌شود. گرماژ بالاتر کاغذ، به معنای استحکام بالاتر آن است. بنابراین از کاغذهای گرم بالاتر، بیشتر برای ساخت مقوا استفاده می‌شود.
انواع کاغذ
کاغذها را می‌توان بر اساس مواردی مانند: وزن، کاربرد، پرداخت سطح کاغذ، رنگ و مواد اولیه تقسیم و دسته‌بندی کرد.
انواع کاغذ براساس وزن
کاغذها بر اساس وزن به ۴ دسته کلی: کاغذ تیشو، معمولی، مقوایی و مقوا تقسیم‌بندی می‌شوند.
- تیشو: تیشو به الیاف کمتر از ۴۰ گرم می‌گویند که بیشتر در تولید موادی مانند دستمال کاغذی کاربرد دارد.
- کاغذ: معمولا بین ۴۰ تا ۱۲۰ گرم است و کاغذهای موجود مانند: کاغذ تحریر و کاغذ گلاسه و … را در بر می‌گیرد. اکثر کتاب‌ها، مجلات و بروشورهای تبلیغاتی از این کاغذ استفاده می‌کنند.
- کاغذ مقوایی: همان مقواهای نازک است که بین ۱۲۰ تا ۲۰۰ گرم وزن دارد و بیشتر برای طراحی و هنرهای دستی استفاده می‌شود.
- مقوا: معمولا بیش از ۲۰۰ گرم وزن دارد و بیشتر برای بسته‌بندی استفاده می‌شود.
انواع کاغذ از نظر کاربرد
کاغذ یکی از مواد اولیه بسیار مهم در صنایع مختلف است که نقش کلیدی در تولید، بسته‌بندی و مصرف روزانه دارد. بسته به نوع کاربرد، کاغذها به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند تا نیازهای متنوع صنعت، فرهنگ و حتی حوزه غذایی را برآورده کنند. در ادامه، دسته‌بندی‌های اصلی کاغذ را بررسی می‌کنیم:
- صنعتی: شامل کاغذهایی است که در بسته‌بندی محصولات، دورپیچ کالاها، فیلترهای صنعتی و مصارف الکتریکی به کار می‌روند.
- فرهنگی: کاغذهایی که برای نگارش، چاپ روزنامه‌ها و مجلات و تولید کتاب‌ها استفاده می‌شوند، مانند کاغذ تحریر و کاغذ گلاسه.
- غذایی: این دسته شامل کاغذهایی است که برای بسته‌بندی مواد غذایی به منظور حفظ بهداشت و کیفیت آن‌ها طراحی شده‌اند.
این دسته‌بندی‌ها نشان‌دهنده گستردگی و اهمیت کاربرد کاغذ در بخش‌های مختلف زندگی ما هستند. از صنعت گرفته تا فرهنگ و تغذیه، کاغذ نقشی اساسی در بهبود کیفیت تولید و مصرف دارد.
انواع کاغذ از نظر مواد اولیه
کاغذها به‌طور کلی با دو مدل ماده اولیه ساخته می‌شوند که عبارتند از: چوب و بازیافتی. چوب: کاغذهایی که از الیاف طبیعی چوبی تولید می‌شوند. مانند: ضایعات کشاورزی، کاغذهایی که از صمغ گیاهان و نیشکر و … تولید می‌شوند.
بازیافتی: کاغذهایی که از بازیافت اولیه و ثانویه محصولات تولید می‌شوند. در ادامه و به تفصیل با انواع مختلف کاغذ و مقوا در صنعت چاپ آشنا می‌شویم.
کاغذ تحریر چیست؟
مرسوم‌ترین و پر استفاده‌ترین نوع کاغذ، کاغذ تحریر است که در اکثر کتاب‌ها، مجلات، دفتر، سررسید و … استفاده می‌شود. همین ابتدا باید در نظر داشته باشیم که کاغذ تحریر با کاغذ چاپ، تفاوت دارد و نباید این دو کاغذ را یکی در نظر گرفت!
کاغذ تحریر برای نوشتن با مداد و خودکار، سطح بسیار روان و صافی را در اختیار شما قرار می‌دهد. این کاغذ در گرماژ مختلفی عرضه می‌شود که بسته به کاربرد آن متفاوت است.
خمیر اکثر کاغذهای تحریر از چوب درختانی با برگ‌های پهن و برگ‌های سوزنی ساخته می‌شود. خمیر حاصل از چوب این درختان، مقاومت بسیار بالایی دارد و به‌راحتی می‌توان کاغذهای تولید شده توسط این درخت را، سال‌ها نگهداری کرد. همچنین این کاغذها مقاومت بالایی دارند و سطح نهایی آن‌ها برای نگارش صاف و صیقلی خواهد بود.
کاغذ تحریر در دو نوع پوشش‌دار یا اندود شده و بدون پوشش یا اندود نشده تولید می‌شود. تفاوت این دو کاغذ تحریر در آن است که کاغذ اندود شده قابلیت نوشتن بر هر دو طرف کاغذ، بدون نفوذ جوهر به طرف دیگر را دارد. اما وقتی روی یک سطح کاغذ تحریر اندود نشده، با خودکار چیزی بنویسید، جوهر خودکار به سرعت به طرف دیگر کاغذ نفوذ می‌کند.
کاغذ تحریر رنگی یا الوان
این کاغذها با گرماژ ۶۰ تا ۸۰ معمولا به‌عنوان صفحات دوم و سوم فاکتورها و تراکت‌های تبلیغاتی نازک استفاده می‌شود. حتما تراکت‌های زرد، سبز و صورتی تبلیغاتی را به خاطر دارید، این تراکت‌ها از جنس کاغذ الوان یا کاغذ تحریر رنگی هستند.
کاغذ گلاسه
زمانی‌که قرار است تبلیغ روی کاغذ چاپ شود و به دست مخاطبان برسد، حتما لازم است تا این تبلیغات که احتمالا رنگ‌های مختلفی نیز دارد و با جزییات طراحی شده است، با کیفیت بالایی روی کاغذ چاپ شود و به دست مخاطب برسد. برای رسیدن به چنین کیفیت بالایی در چاپ، به کاغذ گلاسه نیاز است.
کاغذ گلاسه در واقع کاغذی است که توسط یک لایه براق کننده، پوشیده می‌شود تا یک سطح صاف و صیقلی را برای چاپ طرح‌ها و رنگ‌های مختلف با کیفیت بالا، ارائه کند. برای براق کردن سطح کاغذ گلاسه از ترکیب نشاسته و پلاستیک استفاده می‌شود. نشاسته به هموار شدن و جذب بهتر جوهر کمک می‌کند و پلاستیک به کاغذ خاصیت ضد آب می‌بخشد. از این‌رو این کاغذ مناسب چاپ تقویم، کتاب و سایر محصولات چاپی است.
کاغذ روزنامه یا کاغذ کاهی
کاغذ کاهی یا کاغذ روزنامه از خمیر کردن خرده چوب و تفاله چوب‌های مختلف به دست می‌آید. این کاغذ به دلیل قیمت بسیار پایینی که دارد، بهترین گزینه برای چاپ روزنامه است، که معمولا در تیراژ بالا چاپ می‌شود و تاریخ مصرف آن فقط چند روز است و پس از آن بی‌استفاده می‌شود. همچنین برای چاپ آگهی‌ها و تراکت‌های تبلیغاتی نیز از کاغذ کاهی استفاده می‌شود.
اما کاغذ کاهی علاوه‌بر قیمت پایین، گاهی کیفیت بالایی دارد و نتیجه حاصل از ترکیب کاغذ روزنامه و چاپ افست، یک صفحه با کیفیت روزنامه می‌شود. از کاربردهای دیگر کاغذ روزنامه می‌توان به پیچیدن دور مواد غذایی و میوه‌ها هنگام بارگیری، استفاده به‌عنوان کاغذ الگو در خیاطی، که به دلیل نازک بودن کار الگو برداری را آسان می‌کند و همچنین استفاده به‌عنوان کاغذ پیش‌نویس (چرک نویس) برای دانش آموزان و دانشجویان اشاره کرد.
مقوای پشت طوسی و پشت کرم
این مقوا در واقع همان مقوای نازک رنگی است، که معمولا در بسته‌بندی‌ها و به‌عنوان ماده اولیه جعبه شیرینی و جعبه کفش از آن استفاده می‌شود. این کاغذ دارای یک روی سفید و یک روی طوسی رنگ است که بسته به کاربرد، از هر کدام از طرفین آن استفاده می‌شود.
گرماژ آن نیز نسبت به کاربرد از ۲۰۰ تا ۳۵۰ است و طبیعتا هرچه جعبه بزرگ‌تر باشد، به کاغذی با گرماژ بیشتر احتیاج است. مقوای پشت کرم همان ویژگی‌های مقوای پشت طوسی را دارد، فقط رنگ لایه پشتی آن کرم است.
مقوای فانتزی
این مقوا معمولا ضخامت بیشتری دارد و در انواع، اقسام، رنگ‌ها و بافت‌های مختلف تولید می‌شود. عمده کاربرد این مقواها در چاپ، برای چاپ کارت ویزیت، چاپ کارت تبریک و … است. تنوع رنگی این مقواها آن را به یکی از پر کاربردترین مقواها تبدیل کرده است.
مقوای ایندربرد چیست؟
مقوای ایندربرد یک مقوای نازک، با کیفیت و روان است که بیشتر در بسته‌بندی محصولات بهداشتی مانند: دستمال کاغذی، دارو و صابون استفاده می‌شود. این مقوا به دلیل داشتن جرم حجمی بالاتر نسبت به مقوای پشت طوسی، بدون آسیب دیدن و به راحتی خم و تا می‌شود و مقاومت بالایی دارد. نکته مهم در رابطه با مقوای ایندربرد این است که این مقوا از محصولات بازیافتی تولید می‌شود و آسیبی به محیط زیست وارد نمی‌کند.
کاغذ کرافت
تا همین چند سال پیش وقتی برای خرید میوه و سبزی به میوه فروشی می‌رفتیم، خبری از کیسه‌های پلاستیکی نبود. خریدها داخل پاکت‌های کاغذی نازک اما مقاومی قرار داده می‌شد. این پاکت‌ها از جنس کاغذ کرافت هستند که مقاومت بسیار بالایی دارند.
فرمول استفاده شده در تهیه خمیر این کاغذها، کشسانی و مقاومت بالایی به این کاغذ می‌بخشد که تحمل وزن بالا را برای آن ممکن می‌سازد. از کاغذ کرافت برای چاپ جعبه، چاپ پاکت و چاپ ساک دستی استفاده می‌شود.
کاغذ پوستر
این کاغذ که با نام کاغذ MG Poster هم شناخته می‌شود، برای مصارف مختلفی استفاده می‌شود. از بسته‌بندی گرفته تا مهم‌ترین کاربرد آن یعنی چاپ پوسترهای تبلیغاتی. یک سطح کاغذ پوستر، براق، صیقلی و صاف است و سطح پشتی آن، جنس زبر و خشن دارد که هنگام چسباندن پوستر به دیوار، مایع چسب را به‌صورت کامل به خود جذب می‌کند.
کاغذ گلیز MG با دستگاه‌های مخصوصی ساخته می‌شود که سطح بیرونی کاغذ را با دقت و کیفیت بالایی پرداخت می‌کنند تا در برابر نفوذ چسب مقاوم شود.
انواع مختلف کاغذ و مقوا برای کاربردهای متفاوت
از آن روزی که پاپیروس تنها کاغذ موجود در دنیا بود تا به امروز، هزاران سال گذشته و انواع و اقسام متنوعی از کاغذ و مقوا برای مصارف مختلفی ساخته شده است. یکی از مهم‌ترین مصارف کاغذ، استفاده در صنعت چاپ و بسته‌بندی است. از آن‌جایی که هرکدام از این مصارف به خصوصیات مختلفی از کاغذ نیاز دارند، برای هرکدام کاغذ و مقوای خاصی طراحی و تولید شده است که در این مقاله به معرفی مختصری از این موارد پرداختیم.
نظرات کاربران