قطع وزیری؛ بررسی اندازه چاپ وزیری و کاربردهای آن

قطع وزیری چیست؟

قطع کتاب یا book size همان ابعاد کتاب است. قطع وزیری یا medium octavo یکی از رایج‌ترین قطع‌ها برای چاپ انواع کتب دانشگاهی، درسی و … است که به دلیل ابعاد مناسب، در تولید کتاب با موضوعات مختلف کاربرد دارد.

کتاب‌های چاپ شده در قطع وزیری، نه آنقدر کوچک هستند که چشم برای خواندن متون آن به زحمت بیفتد و نه آنقدر بزرگ که جابه‌جایی آن‌ها دشوار باشد.

اندازه قطع وزیری چقدر است؟

بر اساس ابعاد استاندارد کتاب در ایران، اندازه قطع وزیری کتاب ۱۶.۵×۲۳.۵ سانتی‌متر در نظر گرفته می‌شود. این اندازه تقریباً برابر با استاندارد بین المللی medium octavo بوده و به‌طور دقیق ۲۳۴.۹۵×۱۶۵.۱ میلی‌متر است.

البته در بعضی از موارد ممکن است برای ساده شدن کار، اندازه ۲۴×۱۷ را در نظر بگیرند. با این حال می‌توان گفت به‌طور کلی، قطع وزیری از لحاظ اندازه نزدیک به ابعاد استاندارد کاغذ B5 است. به‌همین دلیل برای صفحه‌بندی قطع وزیری از کاغذ ۵۰×۷۰ استفاده می‌شود.

تنظیمات اندازه قطع وزیری در ورد (Word)

بر اساس اصول صفحه‌آرایی کتاب برای تنظیم قطع در word می‌توانید از روش زیر استفاده کنید:

برای استفاده از قطع وزیری در نرم‌افزار ورد، ابتدا باید اندازه صفحه را به میلی‌متر تغییر دهید. برای این کار از نوار منو گزینه file را انتخاب کنید و بعد وارد گزینه option شوید.

در پنجره باز شده روی گزینه advanced کلیک کرده و بعد صفحه را به سمت پایین اسکرول کنید.

در بخش display گزینه‌های قسمت Show measurements in unit of را مشاهده کنید و مطمئن شوید که تنظیمات روی حالت Milimeters قرار بگیرد. به این ترتیب واحد اندازه صفحه‌بندی شما میلی‌متر است.

حالا باید برای تنظیم قطع وزیری در ورد، وارد سربرگ layout شده و گزینه size را انتخاب کرده و روی More Paper Sizes کلیک کنید.

در پنجره جدید تنظیمات عرض یا width را روی ۱۶۵ میلی‌متر و Height را روی ۲۳۵ میلی‌متر قرار دهید.

تنظیمات اندازه قطع وزیری در ایندیزاین (InDesign)

از طریق گزینه new document در منوی file یک سند جدید ایجاد کنید.

از بخش new document یا document setup قسمت page size را انتخاب کنید.

در بخش width و hight طول و عرض صفحه را بنویسید. (۱۶۵×mm235) دقت کنید که تنظیمات در حالت میلی‌متر باشد.

بعد از این نوبت به تنظیم margins یا حاشیه می‌رسد. مارجین‌ فاصله بین متن و لبه صفحه هستند که باید متناسب با نوع طراحی صفحه تنظیم شوند.

Bleeds نیز بخش دیگری است که نیاز به تنظیم دارد. این قسمت، در واقع جزیی از صفحه است که حین چاپ برش می‌خورد.

این بخش معمولا به صورت: inside یا بخش داخلی صفحه صفر میلی‌متر و بخش top، botton و outside پنج میلی‌متر تنظیم می‌شود.

تنظیمات اندازه قطع وزیری در فتوشاپ

گزینه new را از بخش file انتخاب کنید.

در قسمت width و hight تنظیمات را به میلی‌متر و روی اعداد ۱۶۵×mm235 قرار دهید.

حالت رنگ و روزلوشن را بر اساس ساختار کتاب و با تایید چاپخانه تعیین کنید.

Bleeds نیز باید روی ۵ میلی‌متر تنظیم شود تا به ساختار صفحات اصلی حین چاپ و برش آسیبی نرسد.

قطع وزیری در چه مواردی استفاده می‌شود؟

از این قطع برای چاپ کتاب‌های دانشگاهی و علمی، انواع کتاب‌های مرجع مانند: دانشنامه‌ها و فرهنگ لغات، کتاب‌های کمک درسی و همچنین چاپ انواع سررسید و سالنامه، قرآن و … استفاده می‌شود.

استفاده از قطع وزیری در قرن پانزدهم میلادی مرسوم شد. زمانی که یک دانشجو و آموزگار ونیزی، به نام آلدوس منوتیوس تصمیم گرفت مطالب دست‌نویس خود را در ابعادی کوچک‌تر از قطع سلطانی چاپ کند تا حمل و نقل آن آسان‌تر بشود.

به این ترتیب قطع وزیری تا همین امروز به‌عنوان ساختاری رایج برای چاپ و نشر انواع کتاب و سررسید و … مورد استفاده قرارگرفت.

تفاوت اندازه وزیری با سایر قطع‌ها

قطع وزیری از نظر اندازه، در میان دو قطع بسیار پر کاربرد یعنی قطع رحلی و قطع رقعی قرار می‌گیرد. قطع رحلی که بزرگ‌تر از قطع وزیری است، دارای اندازه ۳۵×۲۵ است.

قطع رحلی یا imerial octavo برای چاپ کتاب‌های کمک آموزشی، پایان نامه‌ها، مجلات و کتاب‌های نفیس عالی است. معمولاً صفحه‌آرایی در سایز رحلی بسیار ساده‌تر است و دست طراحان نیز برای استفاده از نقاط طلایی در صفحه، برای جلب توجه مخاطب بازتر خواهد بود.

قطع رقعی، قطعی کوچک‌تر از وزیری است که برای کتاب‌های داستان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابعاد قطع رقعی ۱۵×۲۲.۵ است، که همانند قطع رحلی برای صفحه‌آرایی کتاب و استفاده از تصاویر بسیار مناسب است. معمولا برای کتاب‌های داستان با تعداد صفحات کم، از این قطع استفاده می‌شود.

 نمونه کتاب قطع وزیری

چاپخانه انتشارات جنگل با پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها، بهترین نوع کاغذ، جدیدترین خدمات صحافی کتاب و دفتر و … قادر است انواع سررسید، سالنامه، دفتر و … را در قطع وزیری چاپ کند.

همچنین می‌توانید با سفارش انواع خدمات چاپی مانند: چاپ طلاکوب، لترپرس، uv و … محصول نهایی خود را با کیفیتی بی‌نظیر و مناسب به مخاطب ارائه دهید.

استفاده از روش‌های چاپی مختلف مانند چاپ دیجیتال، افست و … نیز امکان چاپ کتاب در انواع قطع، با طراحی مورد نظر و همچنین در تعداد متناسب با نیاز شما را فراهم می‌کند.

در بخش زیر می‌توانید تصاویر نمونه‌های مختلف چاپ شده در قطع وزیری توسط چاپخانه جنگل را مشاهده کنید.

جمع‌بندی؛ نگاهی به قطع وزیری و کاربردهای آن

در این مقاله به معرفی سایز وزیری پرداختیم و آن را به‌عنوان قطعی پرکاربرد در چاپ انواع کتاب درسی، لغت‌نامه‌ها و … بررسی کردیم.

در بخش نهایی نیز با نگاهی به تفاوت اندازه وزیری با سایر انواع قطع کتاب، تلاش کردیم دیدی همه‌جانبه و منسجم نسبت به چاپ کتاب، دفتر و… در این قطع ایجاد کنیم.