به ابعاد کتاب، سایز یا قطع گفته می‌شود. در سال‌های ابتدایی پیدایش چاپ، قطع رایج کتاب‌ها همانند نسخه‌های خطی بود؛ اما با مرور زمان چاپ کنندگان کتاب دریافتند که بکارگیری قطع‌های مختلف برای انوع کتاب با کاربردهای متفاوت در بهبو کار موثر خواهد بود. به همین جهت قطع های مختلف جهت استفاده آسان تر متناسب با نوع کاربرد هر کتاب پدید آمد.
نخستین کسی که به اهمیت و نقش قطع کتاب در میزان استفاده و کاربرد آن پی برد، فردی به نام آلدوس مانوتیوس از ونیز بود. اندازه ابداعی او برای کتاب، نه تنها باعث سهولت حمل و نقل بود، بلکه هزینه‌های چاپ را به طرز باورنکردنی کاهش می‌داد. قطع مورد استفاده آلدوس مانوتیوس «قطع وزیری» نام داشت که به سرعت جانشین «قطع سلطانی» شد.
امروزه یکی از نشانه‌های تعداد دفعات تاشدن کاغذ در چاپخانه‌ها، قطع آن می‌باشد که منجر به تشکیل ورق‌های کتاب می‌گردد. به‌طور مثال، کاغذ دوورقی با چهار صفحه در قطع رحلی، چهارورقی با هشت صفحه در قطع وزیری و هشت‌ورقی با شانزده صفحه در قطع رقعی برابر است.
از میان انواع قطع های کتاب، قطع وزیری، قطع رحلی، قطع رقعی و قطع جیبی از معروف ترین و پرکاربردترین سایزها جهت چاپ انواع کتب، دفتر و … می‌باشد.
همان طور که می‌دانید چاپخانه‌های زیادی در سراسر ایران فعالیت می‌کنند که متناسب با حجم سفارشات و دستگاه‌های موجود، انواع قطع کتاب را در اختیار مشتریان قرار می‌دهند. امروزه رایج‌ترین قطع برای کتاب، قطع وزیری است که در مجتمع چاپ جنگل با ابعاد ۱۷*۲۴.۵ و ۱۵.۵*۲۴ در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد. از دیگر قطع‌های کاربردی که در این مجتمع متناسب با نوع کتاب و کاربرد آن قابل عرضه به مشتریان است می‌توان به قطع رقعی (۲۱.۵*۱۳.۵ و ۲۲*۱۴.۵) ، قطع جیبی( ۱۸.۵*۱۱) ، قطع رحلی ( ۲۹*۲۲ و ۲۹*۲۱ و ۲۸.۵*۲۱ و …) اشاره نمود.
به طور کلی، اندازه استاندارد قطع های کتاب و کاربرد قطع‌های رایج به شرح زیر است:
اغلب کتاب‌های موجود در بازار با قطع وزیری و به ابعاد ۱۷*۲۴.۵ و ۱۵.۵*۲۴ به چاپ می‌رسند. کتب مدارس و کتب دانشگاهی اغلب در قطع وزیری چاپ شده و همین امر باعث می‌شود به دلیل سایز استاندارد این کتاب در هنگام چاپ، دور ریز کاغذ به حداقل میزان ممکن برسد.
قطع رقعی از قطع وزیری کوچک‌تر بوده و معمولا با سایزهای ۲۱.۵*۱۳.۵ و ۲۲*۱۴.۵ قابل چاپ می‌باشد. به طور معمول برای چاپ کتاب هایی در تعداد صفحات پایین تر و یا تعداد متن کمتر از این قطع کتاب استفاده می‌کنند تا خواننده ارتباط بهتر و بیشتری با کتاب برقرار نماید.
نکته قابل توجه در نگارش و چاپ کتاب در سایز رقعی، توجه زیاد به علائم نگارشی، فاصله خطوط از هم و اندازه قلم است؛ چرا که در صورت عدم رعایت موارد فوق در قطع رقعی، به دلیل کوچک بودن این سایز از کتاب ها امکان خستگی چشم خواننده را به همراه خواهد داشت.
قطع جیبی همان طور که از نامش پیداست جهت چاپ کتاب هایی به کار می‌رود که سایز کوچکی داشته، به طوری که خواننده قادر است به طور روزانه آن‌ها را با خود حمل نماید. فایل متن کتاب هایی که با قطع جیبی صحافی می‌شوند، B6 است. صفحه بندی این کتاب‌ها با قلم ریزتر و فاصله خطوط کمتر انجام می‌شود. کتاب‌های جیبی در هین حال که دارای وزن سبک و حمل آسان می‌باشند، بسیار شیک هستند.
کتاب هاب قطع جیبی با ابعاد ۱۸.۵*۱۱ و یک الی دو سانتی متر کمتر و یا بیشتر متناسب با درخواست مشتری قابل سفارش در چاپخانه جنگل می‌باشند.
از قطع رحلی بیشتر جهت چاپ برخی کتاب‌های آموزشی، پایان نامه‌ها و همچنین کتاب‌های نفیس همچون قرآن کریم، استفاده می‌شود. متن کتاب‌ها در قطع رحلی در ابعاد A4 تعریف شده و این کتاب‌ها معمولا با ابعاد ۲۹*۲۲ و ۲۹*۲۱ و ۲۸.۵*۲۱ سانتیمتری و همانند دیگر قطع‌ها با احتساب یک الی دو سانتی‌متر کمتر یا بیشتر بنا به درخواست مشتری صحافی می‌گردند. شاید نام رحلی کوچک، رحلی متوسط و رحلی بزرگ به گوشتان خورده باشد که این نام‌ها به دلیل سایز متنوع این نوع قطع نامگذاری شده است.
قطع خشتی به اندازه‌های مربع کتاب‌ها گفته می‌شود و بنا به درخواست مشتری و امکانات چاپخانه‌ها ابعاد متغیری دارد. معمولا از این نوع قطع کتاب جهت چاپ کتاب داستان کودکان و کتاب‌های هنری استفاده می‌شود. به طور کلی سایز کتاب خشتی بزرگ ۲۲*۲۲ بوده و سایز قطع خشتی کوچک ۱۹*۱۹ است. نکته قابل توجه این است که به دلیل مربع بودن این نوع کتاب‌ها، طرافت و تمیزی کار نهایی بسیار قابل توجه بوده و لازم است طراحی ابتدایی صفحات نیز به بهترین شکل ممکن انجام گیرد.
چاپخانه جنگل قادر است با استفاده از دستگاه‌های نوین چاپ افست، به چاپ کتاب در انواع قطع ها متناسب با درخواست مشتری و کاربرد کتاب موردنظر بپردازد. در صورتی که قصد سفارش چاپ کتاب خود را داشته و از اندازه مورد نیاز برای چاپ کتاب خود اطمینان ندارید کافی است با مشاوران ما در تماس باشید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت نمایید.
همچنین برای ثبت سفارش چاپ کتاب، دفتر و یا خدمات دیگر کافی است به بخش «ثبت سفارش چاپ» مراجعه نموده و فرم مربوطه را تکمیل نمایید تا جهت دریافت اطلاعات و هماهنگی های بیشتر با شما تماس حاصل شود.
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره رایگان خدمات چاپ و طراحی، شماره تلفن همراه خود را وارد کنید. کارشناسان جنگل در اولین فرصت با شما تماس می‌گیرند.
نظرات کاربران