صحافی کتاب چیست؟

صحافی یکی از مهم‌ترین و اصولی‌ترین مراحل تولید محصول، پس از طی کردن فرآیند چاپ است که از توجه ویژه‌ای در چاپخانه‌ها برخوردار است. به عبارتی آخرین مرحله تولید هر کتاب، کاتالوگ، مجله، بروشور و غیره، مرحله صحافی آن است. صحافی کتاب یا جلد کردن کتاب به عمل تا کردن، و کنارهم قرار دادن فرم‌های تا شده، ته‌دوزی، جلدگذاری و در نهایت برش کتاب گفته می‌شود.

تکنیک‌های صحافی کتاب سالهاست که مورد استفاده قرار می‌گیرد. با وجود اینکه دستگاه‌ها و ماشین‌های نوین روش ساخت کتاب را تغییر داده‌اند و پروسه چاپ کتاب را به راحت‌ترین شکل و سریع‌ترین زمان ممکن انجام می‌دهند، اما کماکان نیز در بسیاری از مواقع با صحنه صحافی کتاب به صورت دستی توسط افرادی که به اصطلاح صحاف نامیده می‌شوند، مواجه می‌شویم.

تاریخچه صحافی کتاب

بر کسی پوشیده نیست که قلم، نوشتن و کتاب تاثیر بسزایی در پیشرفت بشر و تمدن داشته؛ لوح‌های سنگی، خط میخی، پاپیروس و زبان هیروگلیف. لوح‌های سنگی برای جا‌به‌جایی بسیار سنگین بودند، در مقابل کاغذهای ابتدایی مانند پاپیروس، به راحتی قابل حمل بودند. اما مشکلی که وجود داشت، در جا‌به‌جایی مقدار زیادی کاغذ بود. در این زمان به صحافی دیده شد، عملیاتی که برگه‌ها را در کنار یکدیگر نگه دارد و به نحوی از آسیب رسیدن به آنها جلوگیری کند. به‌هم بستن برگه‌ها و جلوگیری از به‌هم ریختن نظم آنها بسیار مهم بود اما مسئله مهم تر از آن، جلد سازی برای کتاب‌ها بود، چیزی که برگه‌های آسیب‌پذیر پاپیروس‌ را از گزند رطوبت، فرسایش و حشرات در امان نگه دارد.

صحافی کتاب به شکل امروزی از زمان تیموریان همراه ماست و از همان ابتدا از اهمیت بالایی برخوردار بود. صحافی، فن تنظیم و به‌هم‌بستن صفحات کتاب (یا امثال آن) و قرار دادن جلد روی آنها به ‌منظور یکجا نگه‌داشتن صفحات و جلوگیری از فرسوده یا پاره‌شدن کتاب است. در آن دوران هنرمندان مختلفی کتاب‌های دست‌نویس گذشته را صحافی کردند و با این عمل به ماندگاری آنها کمک زیادی کردند؛ به طوری که امروزه در موزه‌های مختلف شاهد کتاب‌هایی که در آن دوران برای صحافی آن‌ها استادان رشته‌های خطاطی و نقاشی و تذهیب و میناکاری اهتمام ورزیدند هستیم.

در گذشته به این حرفه وراقی نیز گفته می‌شد؛ هرچند به‌جز صحافی کتاب، نسخه‌نویسی و تهیه رونوشت و تکثیر کتاب را نیز شامل می‌شد. صحاف که در گذشته وظیفه مهم صحافی کتاب را برعهده داشت، موظف به قراردادن برگه‌های کتاب و ته‌بندی آنها روی هم و ایجاد مجموعه‌ای به نام کتاب بود. چسباندن صفحات به صورت دستی باید مطابق با الگوی از پیش تعیین شده انجام می‌گرفت چرا که در غیر این صورت با وجود زیبا و با کیفیت بودن، محصول نهایی از استانداردهای کافی و لازم برخوردار نبود.

سال‌ها بعد با ظهور صنعت چاپ، صحافی از هنر به سمت صنعتی‌شدن پیش رفت به طوریکه امروزه جز یکی از مهم‌ترین مراحل چاپ کتاب به شمار می‌آ‌ید. امروزه تمامی مراحل صحافی کتاب، مجله و امثال آن به صورت اتومات و در چاپخانه‌های مختلف چاپ و نشر کتاب انجام می‌شود و همین امر باعث شده تا سرعت صحافی کتاب به ویژه در تیراژهای بالا به مراتب افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: چاپ روی جلد

انواع صحافی کتاب

صحافی کتاب انواع متعددی دارد که انتخاب روش و تکنیک مناسب آن به عوامل مختلفی از جمله هدف و کاربرد نهایی کتاب و بودجه‌ کارفرما بستگی دارد. از انواع صحافی می‌توان به صحافی چسب گرم و سرد، صحافی ته دوخت، تا کردن، ته دوخت مفتولی، صحافی منگنه تخت، صحافی منگنه لوپ، پانچ، فنر پلاستیکی، فنر سیمی، ته بند پلاستیکی، ته بند اوراق چاپگر و غیره اشاره نمود. اما از مهم‌ترین انواع روش‌های صحافی که امروزه در مجتمع چاپ جنگل انجام می‌گیرد می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• صحافی چسب گرم

صحافی چسب گرم که یکی از متداول‌ترین روش‌های صحافی کتاب است، به صحافی حرارتی نیز شناخته می‌شود. این نوع صحافی پس از سرد‌شدن استحکام و ماندگاری بالایی به وجود می‌آورد و در نهایت کتابی محکم را در اختیار ما قرار می‌دهد. دلیل متداول بودن بکارگیری این نوع صحافی کتاب، سریع خشک‌شدن چسب گرم است. صحافی حرارتی نیازی به خشک‌کن ندارد و کیفیت آن بسیار بالا بوده به طوری که از آن در صحافی کاغذهایی با گرماژ بالا استفاده فراوان می‌گردد.

به طور معمول از صحافی چسب گرم جهت صحافی کاتالوگ، مجلات و نشریات، منوی رستوران‌ها و کافه‌ها، چاپ رزومه شرکت در ضخامت‌های ۳ تا ۵ سانتی متر استفاده می‌شود.

• صحافی چسب سرد

چسب سرد از ماده رزین پلی اورتان تولید می‌گردد. شیوه کار صحافی چسب سرد و سرعت تولید آن همانند صحافی چسب گرم است با این تفاوت که این نوع صحافی پایدارتر بوده و از چسبندگی کشسانی قوی برخوردار است. نکته قابل توجه در این نوع صحافی این است که صحافی چسب سرد در گرما و حرارت فعال نشده و در سرما نیز نمی‌شکند.

در صورتی که به هر علتی نیاز به از بین بردن صحافی کتاب‌های تهیه شده با این روش وجود داشته باشد ‌می‌توان با بکارگیری یکسری فرآیندهای ویژه، چسب را از کاغذ جدا کرده و بازیافت نمود.

• صحافی منگنه‌ای

صحافی منگنه یکی دیگر از متداول‌ترین صحافی‌ها به ویژه جهت صحافی صفحات کم در چاپ کاتالوگ، چاپ بروشور، جزوه، دفترچه و امثال آن است. صحافی منگنه‌ای در دو نوع تخت و لوپ انجام می‌گیرد که این دو نوع در ظاهر با یکدیگر متفاوت، اما مراحل انجام آن‌ها یکسان‌اند. به صحافی منگنه‌ای صحافی مفتول نیز گفته می‌شود. به یاد داشته باشید که در صورت بالا‌بودن ضخامت و گرماژ صفحات چاپ‌شده، بکارگیری صحافی منگنه‌ای رایج نبوده و محصول مورد نظر از استحکام خوبی برخوردار نخواهد بود.

صحافی منگنه‌ای نسبت به صحافی پانچ و فنر از زیبایی بیشتری برخوردار است و در هر شرایطی قابل دسترس است. صحافی منگنه‌ای نسبت به دو صحافی سرد و گرم با سرعت بالاتری انجام شده و هزینه نهایی کمتری را برای مشتری به همراه دارد.

• صحافی سیمی (فنری)

صحافی سیمی که به آن صحافی فنری نیز گفته می‌شود یکی از روش‌های رایج صحافی کتاب در تعداد صفحات کم است. حتما با اصطلاح سیمی کردن کتاب آشنایی دارید و در طول زندگی خود به سیمی کردن کتاب‌های خود پرداخته‌اید.

صحافی سیمی یا فنری جهت صحافی دفتر تلفن، کتابچه‌های آشپزی، تهیه گزارشات، کتاب‌های دستورالعمل، اطلس‌ها، کتاب‌های راهنما، سررسیدها، تقویم‌ها، دفتر و دفترچه یادداشت و غیره کاربرد دارد و علاوه بر سرعت بالا در پروسه انجام این نوع صحافی، ظاهری زیبا در محصول نهایی به وجود می‌آورد. صحافی سیمی یکی از بهترین انتخاب‌ها برای کتاب‌هایی است که امکان استفاده از آنها بالا بوده و با این روش سهولت استفاده از کتاب و جلوگیری از پاره شدن صفحات وجود خواهد داشت.

مزایای صحافی مدرن و خدمات تکمیلی صحافی

اکنون در صحافی‌های ماشینی، علاوه بر ترتیب، برش و به هم چسباندن برگه‌ها، سعی در این است که جلد کتاب‌ها با استفاده از فناوری‌های امروزی، زیبا کنند. ازآنجایی که به‌کار بردن جواهرات در جلد بسیار گران خواهد بود، صحافان امروزی از موارد دیگری برای زیبا‌سازی جلد استفاده می‌کنند. این عناصر که در صحافی به کتاب‌ها اضافه می‌شوند، باعث زیبایی ظاهری محصول و در نتیجه جلب مشتری خواهند شد.

چند تکنیک استفاده شده در جلدسازی که منجر به زیبا‌شدن جلد می‌شود عبارتند از:

• طلاکوبی
• استفاده از UV موضعی
• برجسته‌سازی
• استفاده از پوشش مخملی
• استفاده از کاور
• پرس گرمایی

علاوه بر این موارد که با ماشین‌آلات چاپی به جلد اضافه می‌شوند، مواردی دیگری هستند که صحاف می‌تواند در جلدسازی به کار ببرد که بعضی از آنها را می‌توانید در زیر بخوانید:

• ربان
• آستر بدرقه
• کیف کتاب
• باکس برای مجموعه کتاب

جنس جلد کتاب توسط مشتری انتخاب و در صحافی اعمال می‌شود. بعضی از انواع جلد کتاب را در زیر بخوانید:

• جلد نرم
• جلد شومیز
• جلد سخت گالینگور
• جلد نیمه‌سخت
• جلد چرمی

در وبلاگ چاپخانه جنگل اطلاعاتی بیشتری در مورد این خدمات مکمل صحافی پیدا خواهید کرد.

صحافی در مجتمع چاپ جنگل

چاپخانه جنگل با در اختیار داشتن یکی از بزرگ‌ترین و به‌روز‌ترین چاپخانه‌های کشور می‌تواند تمام مراحل چاپ را از ابتدا تا انتها انجام دهد، موضوعی که کمتر در کشور ما اتفاق می‌افتد. از مشاوره قبل از چاپ و لیتوگرافی، تا چاپ و صحافی همه در چاپخانه جنگل و با بهترین کیفیت انجام شده و باعث یکپارچگی محصول می‌شود. این موضوع باعث می‌شود در کوتاه‌ترین زمان ممکن، محصولی با کیفیت و مقرون به صرفه در اختیار مشتریان قرار گیرد. این نگته نیز شایان ذکر است صحافی در مجموعه چاپ و نشر جنگل در واحدی مجزا و با کارمندانی با‌تجربه انجام می‌شود.

تمامی خدمات طراحی، چاپ و صحافی کتاب و دیگر اقلام چاپی در یک مجموعه بزرگ انجام شده و همین امر باعث شده تا هزینه‌های جانبی و برون سپاری سفارشات به حداقل برسد. شما می‌توانید متناسب با نوع سفارش و بودجه مد نظر هر یک از روش‌های صحافی بالا را انتخاب نمایید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر کافی است تا با ما در ارتباط باشید.