فیپا مخفف چه کلمه‌ای است و در چاپ کتاب چه کاربردی دارد؟
در این مقاله به‌طور کامل شرح می‌دهیم که فیپا چیست و مخفف چیست؟ چه تاریخچه‌ای دارد؟ مزایای اخذ مجوز فیپا چیست؟ برای دریافت آن باید چه مدارکی ارائه دهیم؟ از نویسندگان عزیزی که تجربه انتشار و فروش کتاب را ندارند، دعوت می‌کنیم که این مقاله را تا انتها مطالعه کنند تا اطلاعات مفیدی درباره فیپا به دست بیاورند.
فیپا چیست؟ فهرست نویسی کتاب پیش از چاپ
عنوان فیپا مخفف عبارت فهرست نویسی کتاب پیش از چاپ است. به فهرست نویسی، تحلیل و توصیفی کتاب قبل از انتشار و درج فهرست که پیش از انتشار کتاب انجام می‌شود فیپا می‌گویند. هدف از انجام فیپا، کاهش هزینه‌های فهرست نویسی برای کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی است. کلیه کتاب‌ها پیش از انتشار به یک فهرست جامع تحلیلی و توصیفی نیاز دارند و این فهرست به‌عنوان شناسنامه در صفحه اول کتاب قرار می‌گیرد. اطلاعات هویتی نویسنده و اطلاعات ضروری کتاب نیز در این صفحه درج می‌شود که به کتاب اعتبار بیشتری می‌بخشد.
همه نویسندگان پیش از چاپ کتاب و پس از اخذ شابک، باید یکی از مراحل اصلی صدور مجوز چاپ کتاب، یعنی اخذ فیپا را طی کنند. نویسندگان پس از اخذ فیپا می‌توانند مراحل چاپ کتاب را آغاز کنند و کتاب خود را به فروش برسانند.
بیشتر بخوانید: چاپ کتاب بدون مجوز
آشنایی با تاریخچه فیپا، صدور مجوز با قدمت بیشتر از یک قرن
قدمت فیپا به سال ۱۸۷۰ میلادی برمی‌گردد و برای اولین بار در کشور آمریکا مورد استفاد قرار گرفت. استفاده از طرح فیپا در سال ۱۹۰۱ توسط کتابخانه کنگره آمریکا شروع شد، ۳ سال بعد بیشتر کتاب‌های آمریکا برگه فهرست پیش از انتشار را داشتند. در ایران هم برای اولین بار از فیپا در سال ۱۳۴۳ در دانشگاه تهران، برای کتاب‌هایی که از قبل منتشر شده بودند، استفاده شد. بعد از آن در سال ۱۳۷۱ کتابخانه ملی ایران به‌صورت آزمایشی این طرح را اجرا کرد. پس از بررسی‌های انجام شده و نتایج رضایت‌بخش به دست آمده، طرح فیپا در سال ۱۳۷۴ به هیات دولت ارائه شد. در سال ۱۳۷۵ هم توسط دولت وقت تایید شد و کتابخانه ملی به عنوان ناظر و اجرا کننده قانون فیپا در نظر گرفته شد. پس از طی شدن مراحل فوق، در نهایت در سال ۱۳۷۷ کتابخانه ملی با کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قانون فیپا را در ایران به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراحل چاپ کتاب به اجرا درآورد.
بیشتر بخوانید: مراحل اخذ مجوز چاپ کتاب
سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرجع صدور فیپا در ایران
در حال حاضر تنها نهاد رسمی که به‌عنوان مرجع صدور فیبا در ایران شناخته می‌شود، سازمان اسناد و کتابخانه ملی است. به عبارت دقیق‌تر صدور فیپا در ایران، بر عهده اداره کل پردازش و سازمان‌دهی سازمان اسناد و کتابخانه ملی قرار دارد. این سازمان برای صدور فیپا، هیچ نماینده‌ای در سراسر ایران ندارد و نویسندگان از شهرهای مختلف می‌توانند درخواست صدور فیپا را به‌صورت الکترونیکی ثبت کنند. پس از درخواست فیپا، یک شماره پیگیری برای درخواست کننده ارسال می‌شود که حکم رسید را دارد. به‌یاد داشته باشید درخواست فیپا در ایران کاملا رایگان است و نیازی به پرداخت هزینه نیست.
گفتیم که در مراحل پیش از چاپ کتاب باید برای اخذ شابک نیز اقدام کنید. در یادداشتی دیگر به‌طورکامل شرح داده‌ایم که شابک چیست و برای گرفتن این مجوز باید چه مراحلی را طی کنید.
معرفی مهم‌ترین اطلاعاتی که در فیپا ثبت می‌شود
چه اطلاعاتی در فیپا ثبت می‌شود که آن را به یکی از اصلی‌ترین مراحل چاپ کتاب تبدیل کرده است؟ شاید این سوال از ابتدای مقاله در ذهن همه خوانندگان نقش بسته باشد. مهم‌ترین اطلاعاتی که در فیپا درج می‌شود به شرح زیر است:
- سرشناسه: در این قسمت نام نویسنده به همراه سال تولد او نوشته می‌شود.
- عنوان کتاب و نام پدیدآوردندگان: در این قسمت نام کتاب و همه نویسندگان درج می‌شود.
- ناشر: نام و مشخصات ناشر، آدرس انتشارات و سال چاپ کتاب در این بخش نوشته می‌شود.
- مشخصات ظاهری کتاب: مانند تعداد صفحات.
- شابک یا ISBN نیز در فیپا نوشته می‌شود.
- موضوع کتاب و کلمات مهم و کلیدی.
- شناسه افزوده: اگر کتابی بیش از یک نویسنده داشته باشد، اسامی نویسندگان در قسمت شناسه افزوده درج می‌شود.
- رتبه بندی کنگره و شماره کتاب‌شناسی ملی: این شماره‌ها به کدهای ثبت کتاب در کتابخانه ملی مرتبط می‌شود و در فیپا نوشته می‌شوند.
چرا باید از فیبا استفاده کنیم؟ معرفی مهم‌ترین مزایای استفاده از فیبا
استفاده از فیپا علاوه‌بر اطلاعات مهمی که در آن درج می‌شود، مزایای متعددی هم دارد که باعث شده در سراسر جهان از این صفحه استفاده شود. مهم‌ترین مزیت‌های استفاده از فیپا به شرح زیر است:
- سازمان‌دهی کتاب‌های چاپ شده در سراسر کشور، به شیوه‌های آسان و دقیق‌تر
- آسان شدن فرآیند فهرست نویسی در کتابخانه‌ها
- پیشگیری از ثبت تکراری کتاب
- افزایش سرعت در بازیابی کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های کشور
- سرعت بیشتر در انتقال اطلاعات مرتبط به کتاب
- صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط به مراحل پیش از چاپ کتاب
- صرفه‌جویی در وقت، انرژی و هزینه‌های مربوط به نیروی انسانی
بیشتر بخوانید: مجوز نشر الکترونیک چیست
معرفی مدارک لازم برای دریافت فیبا
هر نویسنده‌ای برای اخذ فیپا باید مدارک زیر را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ارائه دهد:
- کپی شناسنامه و کارت ملی یک یا همه نویسندگان
- فایل نهایی کتاب که شماره شابک داشته باشد و صفحه آرایی و ویراستاری آن تکمیل شده باشد.
- مشخصات اصلی کتاب از جمله قطع، تعداد صفحات، سال چاپ و کد شابک
- برای کتاب‌های ترجمه شده باید همه صفحات کتاب به‌صورت اسکن تحویل داده شود.
در این مقاله به‌طورکامل درباره اینکه فیپا چیست و عبارت فیپا مخفف چه عبارتی است و همچنین مراحل صدور و مزایای اخذ فیپا صحبت کردیم. به‌یاد داشته باشید برای موفقیت در چاپ کتاب، حتما باید با ناشران حرفه‌ای همکاری کنید. اگر قصد چاپ کتاب و موفقیت در بازار فروش را دارید، می‌توانید همین حالا با شماره تلفن ۰۲۱۵۴۱۱۳ تماس بگیرید. متخصصین چاپخانه جنگل آماده پاسخگویی به سوالات و شنیدن نظرات ارزشمند شما عزیزان هستند.
نظرات کاربران