وقتی کلمه کتاب یا کتابخانه را می‌شنوید، احتمالا یک کتابخانه بزرگ با چوب‌های قهوه‌ای سوخته در ذهنتان تداعی می‌شود که سر به فلک کشیده و برای رسیدن به طبقات بالایی آن، باید از نردبان‌های متحرک استفاده کرد.
چه کتاب‌ها به‌صورت دقیق و منظم در یک کتابخانه بزرگ چیده شده باشند، چه مانند کتابفروشی‌های قدیمی خیابان انقلاب، کتاب‌های مختلف از کف زمین تا سقف کتابفروشی را پر کرده باشند، اولین قسمتی که از هر کتابی می‌بینیم، عطف کتاب است.
اما عطف کتاب چیست؟ به قسمتی که رو و پشت جلد را به یکدیگر متصل می‌کند، عطف کتاب می‌گویند. با چاپخانه جنگل همراه باشید تا فرمول و چگونگی محاسبه عطف کتاب را به شما آموزش دهیم.
عطف کتاب چیست و نحوه محاسبه آن چگونه است؟
عطف کتاب چیست؟
عطف همان تکیه‌گاه و نگه‌دارنده صفحات کتاب است که به نوعی ویترین کتاب نیز محسوب می‌شود. در گذشته به دلیل نبود تجهیزات و محدودیت چاپ کتاب، نام نویسنده و عنوان کتاب فقط روی جلد آن حک می‌شد.
به‌تدریج و پس از گسترش صنعت چاپ، افزایش تنوع کتاب‌ها و همچنین پیدایش شغلی به نام “کتابفروشی” عطف نیز اهمیت ویژه‌ای یافت. این روزها نام نویسنده و نام کتاب روی عطف نوشته می‌شود و مشتری با مشاهده و بررسی دقیق‌تر این عناوین به سراغ کتاب می‌رود.
عطف کتاب کجاست؟
عطف، در واقع محل اتصال دو قسمت پشت و روی جلد است. بنابراین در حد فاصل دو بخش جلد قرار می‌گیرد.
عطف نگه‌دارنده اصلی بخش‌های مختلف کتاب است. برای همین هم طراحی و ساختار آن در زمان صحافی کتاب و چاپ اهمیت زیادی دارد.
عطف کتاب چه اهمیتی دارد؟
وقتی مفاهیمی به نام کتابخانه و کتابفروشی، به‌عنوان محلی برای عرضه کتاب رونق گرفتند، مسئله مدیریت و دسته‌بندی کتاب‌ها، چالش جدیدی بود که ناشران و صاحبان کتاب‌فروشی‌ها تدبیری برای آن نیندیشیده بودند! قفسه‌ها پر شده بود از کتاب‌هایی که عمدتا رنگ مشابهی داشتند و برای پیدا کردن یک کتاب خاص، باید تک تک کتاب‌ها را از قفسه خارج می‌کردند تا بتوانند عنوان آن را نگاه کنند!
این‌جا بود که اهمیت عطف کتاب برای ناشران مشخص شد. چرا نباید عنوان کتاب و نام نویسنده را در بهترین قسمت کتاب که دائما در برابر چشم بازدیدکنندگان قرار دارد، چاپ کنند؟!
از این‌جا به بعد، عطف جلد یکی از مهم‌ترین قسمت‌های کتاب در روند طراحی جلد شد. عطف کتاب عمدتا شامل عنوان کتاب است و سایر اطلاعات کتاب، بسته به نوع عطف روی آن درج می‌شود.
تاثیر عطف کتاب بر افزایش فروش کتاب
عطف اولین قدم برای جذب مخاطب است. فردی که وارد کتابفروشی می‌شود با دیدن عطف‌های یک‌دست و جذاب یک مجموعه، به خرید آن تشویق می‌شود. بسیاری از مجموعه‌های بزرگ با طراحی عطف‌های پیوسته مثل یک پازل، خواننده و مخاطب را جذب می‌کنند.
برای مثال مجموعه هری پاتر که از کنار هم قرار گرفتن عطف هفت جلد آن، تصویری کلی از هاگوارتز دوست داشتنی را پیش چشم مخاطب می‌گذارد.
موارد مهم در طراحی عطف کتاب
برای طراحی یک عطف مناسب، بهتر است به این موارد توجه کنید:
- اگر عطف کتاب کوچک است، تمام فضا را به عنوان کتاب اختصاص دهید و تا حد امکان، عنوان را بزرگ بنویسید.
- در صورت بزرگ بودن عطف، می‌توانید با نگارش نام نویسنده، برای شناخت بهتر کتاب به خریدار کمک کنید.
- از فونت‌های خوانا و متناسب با ابعاد عطف و ژانر کتاب استفاده کنید.
- در طراحی عطف به جلد کتاب و محتوای آن توجه کنید.
انواع عطف کتاب
عطف کتاب انواع متعددی دارد. از عطف‌های بسیار نازک و باریک گرفته تا عطف حجیم و پهن. در انتخاب نوع عطف کتاب موارد متعددی نقش دارند؛ ازموارد موثر در زیبایی و چشم‌نوازی عطف تا موارد فنی.
اما مهم‌ترین مواردی که در تعیین نوع عطف جلد نقش دارند، تعداد صفحات و گرماژ کاغذ استفاده شده است که در این بخش به شرح آن پرداختیم.
تاثیر تعداد صفحات کتاب در نوع عطف کتاب
یکی از عوامل تاثیرگذار بر عطف کتاب، تعداد صفحات کتاب است. هر قدر کتاب قطورتر باشد، عطف نیز بزرگتر می‌شود زیرا باید بتواند حجم بیشتری از کاغذ را کنار هم نگه‌دارد.
تاثیر گرماژ کاغذ کتاب در نوع عطف کتاب
تا به حال کتابی را دیده‌اید که با وجود صفحات بیشتر، حجم کمتری نسبت به کتابی با تعداد صفحات مشابه داشته باشد؟ مثلا ممکن است یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای از یک کتاب ۵۰ صفحه‌ای عطف کوچک‌تری داشته باشد. این مسئله به دلیل گرماژ کاغذ کتاب است.
گرماژ کاغذ یکی از مهم‌ترین فاکتورها در تعیین کیفیت انواع کاغذ است. گرماژ کتاب به‌صورت جرم در واحد سطح تعریف می‌شود. به‌طور مثال کاغذ ۷۰ که یکی از رایج‌ترین کاغذهای بازار است، به این معنی است که جرم هر یک متر مربع از این کاغذ، ۷۰ گرم است. میانگین گرماژ کاغذ استفاده شده در کتاب و روزنامه، حدود ۷۰ تا ۱۰۰ است. هر چقدر گرماژ کتاب بالاتر باشد، کتاب سنگین‌تر شده و عطف جلد هم به همان میزان بزرگتر می‌شود.
محاسبه عطف کتاب
در بسیاری از چاپخانه‌ها، هنگام چاپ کتاب یا چاپ دفتر به ازای هر یک صفحه کاغذ، ۴ میلیمتر عطف در نظر گرفته می‌شود.
فرمول محاسبه عطف کتاب
در بسیاری از چاپخانه‌ها، به ازای هر یک صفحه کاغذ کتاب، ۴ میلیمتر عطف در نظر گرفته می‌شود.
برای محاسبه بهتر می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
عطف کتاب = گرماژ کاغذ × تعداد صفحات کتاب
نحوه محاسبه عطف کتاب
بهترین و ساده‌ترین روش برای محاسبه عطف کتاب به این صورت است که تعداد برگه‌های کتاب را در نسبت‌های مشخص شده، در جدول زیر ضرب کنید. عدد حاصل، اندازه عطف جلد کتاب بر حسب میلیمتر خواهد بود.
|
کاغذ تحریر |
کاغذ گلاسه |
| ۷۰ گرم = ۰.۰۹ | ۹۰ گرم = ۰.۰۷۵ |
| ۸۰ گرم = ۰.۱ | ۱۳۵ گرم = ۰.۱ |
| ۱۰۰ گرم = ۰.۱۲۵ | ۱۵۰ گرم = ۰.۱۲ |
| ۱۲۰ گرم = ۰.۱۴ | ۱۷۰ گرم = ۰.۱۴ |
| ۲۰۰ گرم = ۰.۱۸ | |
| ۲۵۰ گرم = ۰.۲۳ | |
| ۳۰۰ گرم = ۰.۲۸ |
نمونه محاسبه شده عطف کتاب
یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای از نوع کاغذ تحریر ۱۰۰ را در نظر بگیرید. اندازه عطف این کتاب برابر ۱۰۰ ضرب در ۰.۱۲۵ مساوی ۱۲.۵ میلیمتر است که باید در هنگام طراحی جلد، آن را مد نظر داشته‌باشید.
جمع‌بندی؛ عطف کتاب چیست؟
عطف کتاب آهن‌ربایی است که از یک‌سو مخاطب را به سمت کتاب شما جذب می‌کند و از سوی دیگر بخش‌های مختلف کتاب، از صفحات گرفته تا دو بخش جلد را کنار هم حفظ می‌کند.
به همین منظور در این مطلب به معرفی و بررسی چگونگی محاسبه عطف کتاب پرداختیم تا با جزییات آن آشنا شوید و با دیدن هر عطف کتاب جذابی، به قصه‌ای که در پس طراحی آن است، پی ببرید.
نظرات کاربران