با قدم زدن در یک کتابخانه کتاب‌هایی را می‌بینیم که هر کدام ابعاد و سایز متفاوتی دارند. سایز کتاب که به قطع کتاب هم شناخته می‌شود، برای هر نوع کتاب متفاوت است و به دلیل اینکه کاربری کتاب راحت‌تر شود، در ابعاد متفاوتی چاپ می‌شود. شاید بتوان گفت اولین ابعاد کتاب برابر با همان سایز یا قطع کتاب‌های نسخه خطی بودند. اما با بیشتر شدن تعداد کتاب‌ها و تنوع در موضوع، مولفین و چاپخانه‌ها تصمیم به تعیین ابعاد مختلفی برای چاپ کتاب گرفتند. با این توضیحات فکر می‌کنید سایز درست یا ابعاد استاندارد کتاب چقدر است؟ برای رسیدن به پاسخ این سوال از شما دعوت می‌کنیم این مقاله چاپخانه جنگل را تا انتها مطالعه کنید.
حتما بارها نام قطع وزیری به گوشتان خورده است. سایز یا قطع وزیری یکی از ابعاد استاندارد برای چاپ کتاب به شمار می‌رود که کتاب‌های دانشگاهی و علمی را در این ابعاد چاپ می‌کنند. سایز استاندارد قطع وزیری ۲۴*۱۷ سانتی‌متر است. معمولا کتاب‌های وزیری توسط افراد حرفه‌ای صفحه‌آرایی و ویراستاری در چاپخانه‌ها انجام می‌شود. به عبارت دیگر صفحه آرایی کتاب با سایز وزیری نیازمند تجربه و تخصص کافی در هنر صفحه آرایی است.
بیشتر بخوانید: صفحه آرایی کتاب چیست
مهم‌ترین دلیل انتخاب سایز وزیری برای کتاب‌های درسی و علمی استفاده از همه قسمت‌های کاغذ است. قطع وزیری کمک می‌کند که کتاب زیبا‌تر و خوانایی آن بیشتر شود و معمولا قسمت‌های خالی کمی در صفحات کتاب باقی می‌ماند.
کتاب‌های داستان معمولا ابعاد کوچک‌تری نسبت به کتاب‌های درسی دارند. قطع رقعی با ابعاد استاندارد ۲۱*۸/۱۴ سانتی‌متر برای کتاب‌هایی در نظر گرفته می‌شود که باید راحت‌تر در دست قرار گیرند. همچنین کتاب‌هایی که با سایز رقعی چاپ می‌شوند اغلب محتوا محور هستند و تصویر کمتری در آن‌ها وجود دارد. صفحه آرایی کتاب مانند تعیین فاصله بین خطوط، اندازه قلم و حاشیه‌های متن باید با دقت و ظرافت تعیین شود تا از خستگی چشم و خطا در مطالعه کتاب پیشگیری کند. به همین دلیل صفحه آرایی کتاب‌های رمان و داستان با سایز رقعی هم مانند قطع وزیری باید توسط متخصصین انجام پذیرد.
بیشتر بخوانید: چگونه رمان خود را چاپ کنیم
پیشنهاد می‌کنیم مقاله صحافی کتاب چیست را حتما مطالعه کنید تا با اهمیت این هنر که یکی از مراحل اصلی پس از چاپ کتاب است، آشنا شوید. صحافی هر کتاب با توجه به ابعاد و سایز کتاب انجام می‌شود و معمولا مراحل و روش‌های یکسانی دارد. اما مهم‌ترین علت صحافی کتاب افزایش طول عمر کتاب با هر سایز و اندازه‌ای است.
سایز رحلی برای کتاب در سه اندازه در نظر گرفته می‌شود. در سایز رحلی کوچک ابعاد کتاب ۷/۲۹*۲۱ سانتی‌متر یا همان اندازه کاغذ A4، در سایز متوسط ابعاد کتاب ۵۰*۳۰ سانتی‌متر و در سایز بزرگ ۶۰*۳۰ سانتی‌متر است. سایز رحلی بزرگ به سایز مدیران هم شناخته می‌شود. قطع رحلی بیشتر برای چاپ مجله و چاپ کتاب‌های نفیس مورد استفاده قرار می‌گیرد. قرآن، دیوان حافظ، گلستان و بوستان سعدی و کتاب‌های خارجی اغلب در سایز رحلی چاپ می‌شوند.
صفحه آرایی یا صفحه بندی کتاب‌هایی که قطع رحلی دارند به‌صورت یک ستونی یا دو ستونی است. کتاب‌هایی که در متن آن‌ها تصویر کمتری مورد استفاده قرار می‌گیرد و در ابعاد رحلی چاپ می‌شوند، سایز نوشته‌های آن‌ها نیز ریزتر بوده و تعداد صفحات آن کمتر است. اما در صفحه بندی کتاب‌های اشعار قدیمی که تصاویر بسیاری دارند، حجم کتاب افزایش پیدا می‌کند و هزینه چاپ نیز متعاقبا بیشتر می‌شود. ضمنا برای چاپ چنین کتاب‌هایی گاهی اوقات علاوه‌بر صفحه‌آرایی تخصصی، حضور نقاشان نیز ضروری خواهد بود.
بیشتر بخوانید: اصول صفحه آرایی چیست
ابعاد ۷*۵ و ۲۱*۵/۱۱ سانتی‌متر متعلق به چاپ کتاب با ابعاد جیبی و پالتویی است. کتاب‌های جیبی یا پالتویی به دلیل وزن سبکشان به راحتی حمل می‌شوند و معمولا تقویم، سررسید یا کتاب ادعیه در این ابعاد زیر چاپ قرار می‌گیرند. نوشته‌های کتاب‌های پالتویی و کتاب‌های جیبی معمولا سایز ریزتری نسبت به سایز کتاب‌ها دارد و به دلیل ارتفاع بلند کتاب مطلب بیشتری را درون خود جا می‌دهند.
کتاب‌هایی که سایز آن‌ها جیبی و پالتویی است معمولا کم حجم‌تر از کتاب‌های دیگر هستند چون باید به راحتی مورد حمل و نقل قرار بگیرند. ضمنا باید صفحه‌آرایی کتاب‌های جیبی و پالتویی خیلی دقیق و اصولی انجام شود تا از تداخل نوشته‌ها با هم یا تو هم رفتگی خطوط پیشگیری شود. اگر موارد ذکر شده درباره کتاب قطع جیبی و پالتویی رعایت نشود قطعا با افت کیفیت و فروش و افزایش نارضایتی مخاطبین مواجه خواهیم شد.
کتاب‌های با سایز خشتی همان کتاب‌های مربع شکلی هستند که در دو سایز ۱۹*۱۹ و ۲۱*۲۱ سانتی‌متر با طول و عرض یکسان و مساوی چاپ می‌شوند. کتاب‌های خشتی بیشتر برای چاپ کتاب‌های داستانی کودکان و کتاب‌های هنری مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای صفحه آرایی کتاب‌های خشتی باید دقت و ظرافت چشمگیری به کار برد چون این کتاب‌ها اصولا برای اهداف هنری چاپ می‌شوند و باید در نگاه مخاطبان دلنشین و چشم‌نواز باشند.
در این مقاله ابعاد استاندارد کتاب را در سایزهای مختلف و دقیق به شما معرفی کردیم. فکر می‌کنید بهترین و مناسب‌ترین کتاب باید در چه قطع یا سایزی چاپ شود که در هنگام مطالعه خواننده احساس بهتر و راحت‌تری داشته باشد؟ یا فکر می‌کنید ابعاد استاندارد کتاب شامل چه اندازه و سایزهای دیگری می‌شود که باید حتما رعایت شود؟ لطفا در پایین همین صفحه نظرات و تجربیات ارزشمند خودتان را یادداشت کنید. ما و خوانندگان مجله انتشارات جنگل از خواندن تجربیات شما خوشحال خواهیم شد و از بهترین آن‌ها استفاده خواهیم کرد.
مشاوره رایگان
برای دریافت مشاوره رایگان خدمات چاپ و طراحی، شماره تلفن همراه خود را وارد کنید. کارشناسان جنگل در اولین فرصت با شما تماس می‌گیرند.
نظرات کاربران